KDV İadesi nedir, Nasıl alınır,  Ne zaman sonuçlanır

KDV iadesi, firmaların mal, hammadde ve hizmet alışları nedeniyle ödedikleri Katma Değer Vergisi'nin belirli şartlar altında geri alınmasını sağlayan bir süreçtir. En basit haliyle KDV’nin hiç hesaplanmadığı, genel orandan farklı bir oran (%1, %8, %10 gibi) kullanıldığı ya da hesaplandığı halde tamamının ya da bir kısmının tahsil edilmediği işlemler KDV iadesine konu olabileceklerdir.

KDV’siz gerçekleşen satışlar genel olarak tam istisna ve kısmi istisna olarak ayrılır. Tam istisna kapsamındaki işlemler için satışa konu mal ve hizmetin bünyesine giren, yani üretiminde ya da alımında kullanılan hammadde, mal ve hizmetler için alınan faturalarda yazan KDV, diğer şartların oluşması halinde iade konusu edilebilecektir. Örneğin mal alıp, bunu ihraç eden bir firma, bu mal alışı için karşı firmaya ödediği KDV’yi, yine makine üretip yatırım teşvik belgesi sahibi firmalara bu kapsamda satan bir firma ise bu makinenin üretiminde kullandığı hammadde, hizmet vb. alışları için karşı firmalara ödediği KDV’yi iade olarak isteyebilecektir.

Bununla birlikte KDV’siz yapılan her satış iadeye konu edilmeyebilir, örneğin KDV Kanunu 17 nci maddesinde sayılan istisnaların bir kısmı (istisnaya tabi hurda teslimleri gibi) kısmi istisna kapsamında olup, KDV hesaplanmadığı halde iadeye konu edilemezler, hatta bu malların alımlarında ödenen KDV varsa satışın gerçekleştiği dönemde KDV beyannamesinde ilave KDV olarak beyan edilmesi gerekir.

Diğer bir iade hakkı doğurucu işlem ise indirimli orana (%1, %8, %10 gibi) tabi işlemlerdir. Burada da satışa konu mal ve hizmetin bünyesine giren, yani üretiminde ya da alımında kullanılan hammadde, mal ve hizmetler için alınan faturalarda yazan KDV, diğer şartların oluşması halinde iade konusu edilebilecektir. Örneğin fırın işletmesi ekmek vb. üretiminde kullandığı malzemeler ve aldığı hizmetler için karşı firmalara ödediği KDV’yi iadeye konu edebileceklerdir.

Tevkifata tabi işlemlerde iadesi istenebilecek tutar mal ve hizmetin bünyesine giren değil, tevkifat nedeniyle kendisine ödenemeyen KDV tutarı olacaktır. İhraç kayıtlı teslimlerde ise tecil-terkin sonrası kalan miktarın iadesi istenebilecektir.

KDV iadesi almanın diğer ve önemli bir şartı da (ihraç kayıtlı satışlardan doğanlar hariç) işlemin gerçekleştiği dönemle talep dilekçesinin verildiği dönem arasında iade tutarı kadar devreden KDV’nin bulunmasıdır.  Aksi halde KDV tamamen ya da kısmen indirim yoluyla telafi edildiğinden alınacak iade ara dönemlerdeki en düşük devir KDV’yi aşamayacağı gibi, ödenecek KDV bulunması halinde ise hiç iade alınamayacaktır.

İndirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV, en geç işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen takvim yılının sonuna kadar, diğer iade taleplerinde ise en geç işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmelidir. İndirimli orana tabi işlemlerde 10.000 TL ve üzeri iade talebi mahsuben dahi olsa YMM raporu ya da vergi inceleme raporuna istinaden yerine getirilir. Diğer işlemlerden doğan 10.000 TL ve üzeri nakden iade talepleri ise (bazı istisnalar dışında) YMM raporuna istinaden yerine getirilebilmektedir. Ayrıca tam istisna (ihracat, ihraç kayıtlı satışlar, yatırım teşvik belgeli satışlar vb.) ve tevkifat iadelerinde 2023 yılında YMM Raporu ile iade alınacak her dönem (ay) için 1.300.000 TL'yi aşan,  indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iadesi için yıllık  2.600.000 TL'yi aşan nakit iade taleplerinde süresinde tam tasdik yapmış olma zorunluluğu bulunmaktadır. KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.5.2.) bölümünde sayılan servis taşımacılığı, işgücü tevkifatı gibi hizmetler için de süresinde tam tasdik yapmış mükelleflerin iade talepleri vergi inceleme raporuna gerek kalmadan YMM raporuna istinaden yerine getirilebilmektedir. 

Mahsuben iadede, KDV listelerinin sisteme girilmesi ve talep dilekçesi ile KDV Genel Uygulama tebliğinde istenen belgelerin mükellef tarafından vergi dairesine sunulması yeterli olup, vergi dairesinin iş yüküne göre ortalama 1-2 ay içinde mahsup işlemi yapılmaktadır. Vergi borcunun yanı sıra SGK primleri ve ithalde alınan vergilerin de mahsuben iadesi talep edilebilmektedir. Dosya işlemi tamamlanıncaya kadar sistemde borçlar için gecikme zammı işlese de iade tamamlanınca talep dilekçesi ve belge ibrazı tarihinden itibaren işleyen gecikme zamları silinecektir. Nakden istenen ve YMM raporuna istinaden alınacak KDV iadelerinde ise ilave olarak karşıt inceleme ve raporlama da gerektiğinden süreç biraz daha uzun olabilmektedir. Genel olarak KDV iade sürecinin 1-4 ay içinde sonuçlanması beklenir.

Sonuç olarak KDV iade sürecinde, bünyeye giren alış ve iadeye konu satış faturalarının doğru biçimde düzenlenmesi, karşı firmalardan alınacak belgelerin tam ve eksiksiz olması, bünyeye giren ve iadesi talep edilecek KDV'nin doğru hesaplanması gerektiğinden iade sürecinin en baştan titiz biçimde planlanması sürecin olumlu ve hızlı biçimde sonuçlanmasını sağlayacaktır.